Quạt công nghiệp là thiết bị không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp, góp phần quan trọng vào việc thông gió, làm mát và đảm bảo môi trường làm việc an toàn, thoải mái. Tuy nhiên, để quạt hoạt động ổn định, hiệu quả và an toàn, việc thực hiện kiểm tra định kỳ là vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình kiểm tra quạt công nghiệp, giúp bạn nắm vững các bước cơ bản và thực hiện đúng cách.
Chuẩn bị đồ dụng cụ và thiết bị
Trước khi bắt đầu quy trình kiểm tra quạt công nghiệp, điều quan trọng là phải chuẩn bị đầy đủ các đồ dụng cụ và thiết bị cần thiết. Việc này không chỉ giúp quá trình kiểm tra diễn ra thuận lợi, mà còn đảm bảo an toàn cho người thực hiện.
1. Nhân sự và trang bị bảo hộ
- Cần có ít nhất 2 người tham gia quá trình kiểm tra, trong đó có ít nhất 1 người có chuyên môn và kinh nghiệm về quạt công nghiệp.
- Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ lao động như mũ, kính, găng tay, giày bảo hộ, quần áo bảo hộ phù hợp.
2. Thiết bị chuyên dụng
- Máy căn chỉnh đồng trục: Dùng để kiểm tra độ đồng tâm giữa trục động cơ và trục quạt.
- Máy đo độ rung: Mã hiệu Huatec HC-5350 (01 cái), dùng để đo độ rung của quạt và động cơ.
- Máy đo độ ồn: Mã hiệu Extech (01 cái), dùng để đo mức độ ồn của quạt khi hoạt động.
- Đồng hồ đo điện đa năng: Dùng để đo các thông số điện như điện áp, dòng điện, công suất.
- Đồng hồ đo độ cách điện: Dùng để kiểm tra độ cách điện của dây dẫn và cuộn dây động cơ.
- Bộ cờ lê từ 8-24 (01 bộ): Dùng cho các quạt có công suất từ 7.5kW trở lên.
- Bộ lục giác 9 cây (từ 1.5 đến 10): 01 bộ.
- Tua vít 2 cạnh và 4 cạnh (250mm): Mỗi loại 01 cái.
Các bước kiểm tra quạt công nghiệp
Quy trình kiểm tra quạt công nghiệp bao gồm hai phần chính: kiểm tra khi quạt đang hoạt động và khi quạt không hoạt động. Mỗi phần đều có những bước cụ thể cần thực hiện một cách cẩn thận và tỉ mỉ.
1. Kiểm tra khi quạt hoạt động
Bước 1: Kiểm tra điện áp và dòng điện
- Sử dụng đồng hồ đo điện đa năng để đo điện áp và dòng điện của động cơ quạt.
- So sánh kết quả đo với thông số định mức trên nhãn động cơ hoặc tài liệu kỹ thuật.
- Nếu điện áp quá cao hoặc quá thấp, cần kiểm tra lại nguồn cấp điện và hệ thống dây dẫn.
- Nếu dòng điện vượt quá định mức, cần kiểm tra tải và tình trạng động cơ.
Bước 2: Kiểm tra chiều quay của quạt
- Quan sát chiều quay của cánh quạt và so sánh với chiều mũi tên chỉ dẫn trên vỏ quạt.
- Nếu chiều quay không đúng, cần kiểm tra lại đấu nối dây nguồn và thứ tự pha.
Bước 3: Kiểm tra tốc độ vòng quay
- Sử dụng máy đo tốc độ vòng quay (tachometer) để đo tốc độ quay của trục quạt.
- So sánh kết quả đo với tốc độ định mức của quạt và động cơ.
- Nếu tốc độ quay quá cao hoặc quá thấp, cần kiểm tra lại tần số nguồn điện, tỷ số truyền của dây đai hoặc khớp nối.
Bước 4: Kiểm tra nhiệt độ vòng bi và động cơ
- Sử dụng máy đo nhiệt độ hồng ngoại hoặc cảm biến nhiệt để đo nhiệt độ bề mặt vòng bi và vỏ động cơ.
- So sánh kết quả đo với giới hạn nhiệt độ cho phép của vòng bi và động cơ (thường được ghi trên nhãn hoặc tài liệu kỹ thuật).
- Nếu nhiệt độ vượt quá giới hạn, cần kiểm tra lại tình trạng bôi trơn, độ mòn vòng bi, tải trọng và điều kiện làm việc của quạt.
Bước 5: Kiểm tra tiếng ồn và tiếng vòng bi
- Sử dụng máy đo độ ồn để đo mức ồn xung quanh quạt và động cơ.
- Lắng nghe các âm thanh bất thường như tiếng rít, tiếng cọt kẹt, tiếng va đập từ vòng bi hoặc các bộ phận chuyển động.
- Nếu mức ồn vượt quá giới hạn cho phép hoặc xuất hiện các âm thanh bất thường, cần kiểm tra lại tình trạng vòng bi, độ cân bằng của cánh quạt, khe hở giữa cánh quạt và vỏ, độ đồng tâm giữa trục quạt và trục động cơ
Bước 6: Kiểm tra độ rung của quạt và động cơ
- Sử dụng máy đo độ rung để đo mức rung tại các vị trí khác nhau trên quạt và động cơ, bao gồm gối đỡ, vỏ, cánh quạt.
- So sánh kết quả đo với giới hạn độ rung cho phép theo tiêu chuẩn hoặc khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Nếu độ rung vượt quá giới hạn, cần kiểm tra lại độ cân bằng của cánh quạt, độ đồng tâm giữa trục quạt và trục động cơ, tình trạng gối đỡ và nền móng.
Bước 7: Kiểm tra tốc độ và lưu lượng gió đầu ra
- Sử dụng máy đo tốc độ gió (anemometer) để đo tốc độ gió tại cửa đầu ra của quạt.
- Tính toán lưu lượng gió dựa trên tốc độ gió và diện tích cửa đầu ra.
- So sánh kết quả với thông số kỹ thuật của quạt và yêu cầu của hệ thống thông gió.
- Nếu tốc độ hoặc lưu lượng gió không đạt yêu cầu, cần kiểm tra lại tình trạng cánh quạt, hệ thống ống gió và các yếu tố ảnh hưởng khác.
2. Kiểm tra khi quạt không hoạt động
Bước 1: Kiểm tra mỡ bôi trơn vòng bi
- Tháo nắp vòng bi và kiểm tra bằng mắt thường tình trạng mỡ bôi trơn.
- Đánh giá màu sắc, độ đặc, mùi và sự lẫn tạp chất trong mỡ.
- Nếu mỡ bị cũ, nhiễm bẩn hoặc không đủ, cần bổ sung hoặc thay thế mỡ mới.
- Sử dụng loại mỡ bôi trơn phù hợp với khuyến cáo của nhà sản xuất vòng bi và quạt.
Bước 2: Kiểm tra dây đai truyền động
- Kiểm tra bằng mắt thường tình trạng dây đai, bao gồm độ mòn, nứt, rách, biến dạng.
- Kiểm tra độ căng của dây đai bằng cách ấn vào giữa đoạn dây dài nhất và đo độ lệch.
- So sánh độ lệch với khuyến cáo của nhà sản xuất (thông thường khoảng 10-15mm với lực ấn vừa phải).
- Nếu dây đai bị mòn, hỏng hoặc độ căng không phù hợp, cần điều chỉnh hoặc thay thế dây đai mới.
Bước 3: Kiểm tra độ mòn puly
- Sử dụng dưỡng đo độ mòn để kiểm tra rãnh puly động cơ và puly quạt.
- Đánh giá độ sâu, độ rộng và góc nghiêng của rãnh puly.
- So sánh kết quả đo với giới hạn mòn cho phép của nhà sản xuất.
- Nếu puly bị mòn quá mức, cần thay thế puly mới để đảm bảo khả năng truyền động và tuổi thọ dây đai.
Bước 4: Kiểm tra độ đồng phẳng giữa puly động cơ và puly quạt
- Sử dụng thước thẳng hoặc dây căng để kiểm tra độ thẳng hàng giữa hai puly.
- Kiểm tra khe hở và độ lệch giữa mép dây đai và mặt puly.
- Nếu hai puly không đồng phẳng hoặc không thẳng hàng, cần điều chỉnh lại vị trí puly trên trục và siết chặt bu lông cố định.
- Sai lệch độ đồng phẳng giữa hai puly không nên vượt quá 1mm trên 1m chiều dài dây đai.
Bước 5: Kiểm tra và xiết chặt bu lông
- Kiểm tra độ chặt của tất cả các bu lông liên quan đến quạt, động cơ, khung và nền móng.
- Sử dụng cờ lê hoặc tua vít có cỡ phù hợp để xiết chặt các bu lông bị lỏng.
- Không được xiết quá căng hoặc quá lỏng, cần tuân thủ mô-men xoắn khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Nếu bu lông bị gỉ sét, biến dạng hoặc hư hỏng, cần thay thế bu lông mới có cùng vật liệu và cấp độ.
Bước 6: Kiểm tra và vệ sinh cánh quạt, buồng quạt
- Tháo cánh quạt và kiểm tra bằng mắt thường tình trạng bề mặt cánh và buồng.
- Kiểm tra các vết nứt, gỉ sét, biến dạng, mòn, tắc nghẽn hoặc hư hỏng khác.
- Làm sạch bụi bẩn, dầu mỡ và các tạp chất bám trên cánh và buồng bằng chổi, khăn hoặc dung dịch tẩy rửa phù hợp.
- Nếu cánh hoặc buồng bị hư hỏng nặng, cần sửa chữa hoặc thay thế để đảm bảo hiệu suất và an toàn của quạt.
Lập báo cáo và lưu trữ hồ sơ kiểm tra
Sau khi hoàn tất quy trình kiểm tra quạt công nghiệp, cần lập báo cáo chi tiết về tình trạng của quạt, các thông số đo được, các bất thường và hư hỏng phát hiện, cũng như các biện pháp xử lý đã thực hiện. Báo cáo kiểm tra cần được lưu trữ cùng với các hồ sơ bảo trì, sửa chữa liên quan để làm cơ sở cho việc theo dõi, đánh giá và cải tiến chất lượng bảo trì trong tương lai.
Kết luận
Kiểm tra định kỳ quạt công nghiệp là một công việc quan trọng để đảm bảo quạt hoạt động an toàn, hiệu quả và ổn định, góp phần duy trì chất lượng không khí và hiệu suất của hệ thống thông gió trong các nhà xưởng, nhà máy và công trình công nghiệp. Quy trình kiểm tra bao gồm nhiều bước, từ chuẩn bị, quan sát bên ngoài, kiểm tra khi quạt đang chạy và khi quạt dừng, cho đến lập báo cáo và lưu trữ hồ sơ.
Trong quá trình kiểm tra, cần chú ý đến các thông số và dấu hiệu quan trọng như tiếng ồn, độ rung, lưu lượng gió, tình trạng mỡ bôi trơn, dây đai, puly, bu lông và cánh quạt. Sử dụng các dụng cụ đo và làm sạch phù hợp, đồng thời tuân thủ các biện pháp an toàn và quy định kỹ thuật là rất cần thiết.
Kết quả kiểm tra giúp phát hiện sớm các bất thường và hư hỏng tiềm ẩn, từ đó có biện pháp xử lý kịp thời như điều chỉnh, sửa chữa, thay thế hoặc bảo dưỡng, nhằm ngăn ngừa sự cố, kéo dài tuổi thọ và nâng cao hiệu quả vận hành của quạt công nghiệp. Báo cáo và hồ sơ kiểm tra cũng là nguồn thông tin quý giá để đánh giá, cải tiến quy trình bảo trì và quản lý tài sản thiết bị trong doanh nghiệp.
Hy vọng rằng, với quy trình kiểm tra quạt công nghiệp này, các kỹ thuật viên và nhà quản lý bảo trì sẽ có được một hướng dẫn chi tiết và hữu ích để thực hiện công việc một cách bài bản, chuyên nghiệp và hiệu quả, góp phần vào sự vận hành an toàn và bền vững của hệ thống thông gió công nghiệp.
